Parafia Rzymskokatolicka pw św. Łukasza Ewangelisty w Drzewicy

Z tyłu, za owymi prawosławnymi grobami, znajduje się tak zwany “cmentarz angielski”. Są to groby rodzin angielskich robotników pracujących w dawnej fabryce braci Evansów. Miejsce ich pochówku oznacza płyta kamienna z umieszczonym na niej napisem angielskim: “THIS IS THE PLACE OF RENDEZVOUS WHERE ALLUS TRAVELLERS MEET”. W tłumaczeniu on brzmi: “Tu jest miejsce, gdzie spotykają się wszyscy wędrujący”. Groby te zasługują na uwagę z racji ich wykonawstwa. Są to piękne odlewy żeliwne wykonane w fabryce Evansów w Drzewicy.

Angielski napis na płycie jest bardzo charakterystyczny dla naszej drzewickiej nekropolii. Ukazuje nam tolerancję naszych przodków, którzy byli wyrozumiali dla innych wyznań i poglądów, mimo że były odmienne od tego, co sami uznawali za słuszne. Dlatego na naszym cmentarzu spoczywają wspólnie wyznawcy kościoła anglikańskiego, prawosławni i katolicy. Spoczywają tu razem bo cmentarz jest miejscem spotkania wszystkich, którzy skończyli swoją ziemską wędrówkę. Wyróżnia to zapewne nasz cmentarz spośród innych nekropolii.

Idąc główną aleją do końca cmentarza, po prawej stronie zauważymy płytę upamiętniającą kwaterę żołnierzy I wojny światowej. Nikt nie zna ich imion, nazwisk, nikt nie wie z jakich stron kraju pochodzili. Spoczywają tu bezimiennie jak ci, co spoczywają pod granitowym obeliskiem na kwaterze żołnierzy września 1939 r. położonej przy bramie wejściowej cmentarza. Ci nieznani żołnierze spoczywają na naszym cmentarzu wśród żołnierzy z powstania styczniowego, Legionów Polskich, I i II wojny światowej, oddziałów partyzanckich. Wśród tych mogił jest grób Leona Grochowskiego zmarłego w 1908 roku, pułkownika powstania styczniowego (1863 r.), dowódcy i fundatora oddziału powstańczego, uczestnika walk pod Małogoszczą i Grochowiskami. Ukończył polską szkołę wojskową w Genui, był wnukiem generała Jana Grochowskiego, który zginął pod Szczekocinami. Obok niego spoczywa Stanisław Grochowski, członek ruchu oporu rozstrzelany przez gestapo. Pochowani są tu również: Kazimierz Rejmer – uczestnik wojny 1920 r., Jan Gapys – ułan odznaczony medalem “Polska swemu Obrońcy”, Rajmund Adamowski – ppor. WP ułan Beliny-Prażmowskiego, Ignacy Kośka zmarły w 1978 r. starszy sierżant 30 Pułku Strzelców Kaniowskich, Kawaler Srebrnego Krzyża Orderu Virtuti Militari z 1939 r. i Krzyża Walecznych z  1920 r., Franciszek Gapys – Kawaler Krzyża Walecznych z 1920 r. Są groby żołnierzy walk wrześniowych 1939r. odznaczonych medalami “Za 1939 r.: Adama Morawskiego, Jakuba Wojtarka, Jakuba Kwaśniaka, Józefa Augustyniaka, Adama Bińczyka, Mariana Nojka, Leona Andrzejewskiego, Stanisława Stępnia, Bronisława Wardeckiego, Stefana Porzyckiego, Jana Staniszewskiego, Piotra Pałysa – ppor. WP, nauczyciela, zamordowanego przez hitlerowców w 1945 r., ppor. WP inż. Lecha Rydzewskiego – cichociemnego, Kawalera Krzyża Orderu Virtuti Militari. Są mogiły uczestników walk pod Monte Casino: Władysława Pisarskiego i Władysława Golińskiego.

Są też groby zmarłych członków straży pożarnych, którzy bezinteresownie, nieraz z narażeniem życia bronili naszego mienia.

Spoczywają tu nauczyciele: Henryk Gąsiorowski – założyciel Zasadniczej Szkoły Zawodowej i Technikum Mechanicznego dla Pracujących, późniejszy dyrektor Zespołu Szkół Ekonomicznych w Lipinach, Michalina Grabowska, Halina Ziętarska, Maria Wieczorkiewicz, Franciszka Bedyńska, Izabela Czarnecka, Zofia Kordasz, Bronisława Grabarczyk, Grzegorz Kostiuk,Władysław Majerowicz, Janina Pałys, Maria Piątkowska, Mirosław Piątkowski, Franciszek Szczepanek, Michał Tomczak, Helena Wilczyńska, Janina Ziętarska, Bożena Wołonkiewicz, Elżbieta Wiktorowicz, Teresa Żak i Henryk Rzeźnik. Wśród zmarłych nauczycieli oświaty są też zmarli nauczyciele muzyki: długoletni kapelmistrz orkiestry dętej, nauczyciel gry na instrumentach muzycznych Władysław Majchrzak, długoletni organista w kościele św. Łukasza w latach 1935-1984, założyciel chóru kościelnego – Feliks Zwolski.

Na drzewickim cmentarzu znajdują się groby trenerów kajakarstwa górskiego KS “Gerlach” oraz kadry narodowej: Roberta Korzeniewskiego i Cezarego Kołomańskiego.

Wszystkie wymienione groby, jak wiele innych, które nie zostały opisane, zasługują na to, by je otoczyć opieką i konserwacją oraz zachować dla potomności. Wiele z tych grobów jest oznaczonych tabliczkami jako zabytkowe. Oznacza to, że są one pod ochroną prawną i niszczenie ich jest karalne. Kolejne groby czekają na oznakowanie i zabezpieczenie. W czasie dalszych prac porządkowych odkryte zostaną na pewno kolejne stare groby, o które również trzeba zadbać, uszanować i pamiętać, bo jak napisał George Santayana: “Kto nie pamięta przeszłości, skazany jest na jej wskrzeszenie”.

Ryszard Bogatek

Artykuł skopiowany ze strony www.drzewica1429.republika.pl